Autorka: Urszula Lis
Obecnie, w zglobalizowanym świecie edukacja na szczeblu wyższym odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości jednostek i społeczeństwa jako całości. Unia Europejska, będąca jednym z najważniejszych bloków ekonomicznych i politycznych na świecie, przywiązuje dużą wagę do rozwoju systemu edukacji państw członkowskich. Rozwijający się proces unifikacji europejskiej spowodował potrzebę dostosowania europejskich systemów do nowej rzeczywistości. W odpowiedzi na te wyzwania narodził się European Higher Education Area (EHEA), czyli Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego i Proces Boloński – dwie inicjatywy, które odmieniły oblicze edukacji w szkołach wyższych w Europie.
European Higher Education Area to przedsięwzięcie, które narodziło się na przełomie lat 90. i 2000, które ma na celu stworzenie jednolitej przestrzeni edukacyjnej, opartej na wartościach, standardach i zrozumieniu wspólnych ram kształcenia w europejskich uczelniach. Jest to ambitny projekt, który ma na celu ułatwienie mobilności studentów i pracowników naukowych, a także zwiększenie jakości edukacji na kontynencie.
Proces Boloński, nawiązując do Deklaracji Bolońskiej z 1999 r., stanowi główny fundament EHEA. Ta deklaracja, podpisana przez 29 krajów europejskich , postawiła sobie za cel stworzenie jednolitego obszaru kształcenia wyższego w Europie poprzez harmonizację struktur edukacyjnych, standaryzację stopni naukowych oraz promowanie jakości i konkurencyjności. Wprowadzenie wspólnych wyznaczników zapewniania jakości kształceniapozwala na ujednolicenie praw i obowiązków studenta. Dzięki projektowi Bologna with Students Eyes studenci mogą weryfikować implementowanie przez swoje kraje system edukacyjny Procesu Bolońskiego, co przekłada się nie tylko na jakość kształcenia, ale także na przestrzeganie praw i obowiązków studentów.
Poprzez działanie takich organów, jak European Sudents’ Union, czyli przedstawiciela wszystkich studentów na arenie Unii Europejskiej, wypracowano uniwersalne wskazówki i wymagania, jakich praw oczekują studenci w Europie. Wymagania, stworzone w 2020 roku, podzielono na konkretne grupy, którymi są:
- Wymiar Społeczny Kształcenia Wyższego
- Odpowiedzialność publiczna, Autonomia Instytucjonalna i Wolność Akademicka
- Umiędzynarodowienie i Mobilność
- Jakość Edukacji
- Zaangażowanie Studentów
Grupy zawierają 78 wskazówek i wymagań, które powinny spełniać systemy edukacyjne państw. Pochylmy się nad niektórymi z nich:
Prawa Studenta w Unii Europejskiej:
1. Prawo do Wyboru Kierunku i Instytucji Edukacyjnej: Każdy student w Unii Europejskiej ma prawo do wyboru kierunku studiów oraz instytucji edukacyjnej, w której chce się uczyć. To prawo pozwala na rozwijanie indywidualnych zainteresowań i umiejętności.
2. Prawo do Równego Traktowania: Unia Europejska promuje zasady równości i niedyskryminacji. Studenci mają prawo do równego traktowania niezależnie od płci, orientacji seksualnej, pochodzenia etnicznego czy religii.
3. Prawo do Mobilności: Jednym z najważniejszych aspektów unijnej edukacji jest mobilność. Studenci mają prawo do uczestnictwa w programach wymiany, takich jak Erasmus, które pozwalają im studiować lub odbywać praktyki za granicą.
4. Prawo do Opieki Zdrowotnej: Studenci w Unii Europejskiej mają prawo do dostępu do opieki zdrowotnej. To oznacza, że mogą korzystać z publicznych służb zdrowia lub prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych.
5. Prawo do Reprezentacji: Studenci mają prawo do uczestniczenia w działalności studenckich organizacji i stowarzyszeń, które reprezentują ich interesy na uczelni oraz poza nią.
Obowiązki Studenta w Unii Europejskiej:
1. Obowiązek Aktywnego Uczestnictwa w Nauce: Edukacja wymaga zaangażowania i wysiłku ze strony studenta. Każdy student ma obowiązek aktywnego uczestnictwa w zajęciach i samodzielnej nauce.
2. Obowiązek Przestrzegania Zasad Etyki i Moralności: Studenci powinni przestrzegać zasad etyki akademickiej, unikając plagiatu i oszustw. To obowiązek, który jest kluczowy dla integrowania wartości moralności w edukację.
3. Obowiązek Dostosowania się do Regulaminów Uczelni: Każda uczelnia w Unii Europejskiej posiada swoje regulaminy i zasady, które studenci muszą przestrzegać. To obejmuje m.in. zasady dotyczące obecności na zajęciach i terminów składania prac.
4. Obowiązek Wywiązywania się z Zobowiązań Finansowych: Studenci mają obowiązek regulowania opłat za naukę oraz innych zobowiązań finansowych wynikających z ich studiów.
5. Obowiązek Rozwoju Osobistego: W ramach swojej edukacji studenci mają obowiązek rozwijania swoich umiejętności i kompetencji, które przydadzą się im w przyszłym życiu zawodowym.
Warto zaznaczyć, że Unia Europejska i jej państwa członkowskie dokładają wszelkich starań, aby wspierać studentów w realizacji ich praw i obowiązków. Programy stypendialne, programy wymiany oraz różnorodne inicjatywy mają na celu ułatwienie dostępu do edukacji i podniesienie jakości kształcenia.
Prawa i obowiązki studenta w Unii Europejskiej są integralną częścią procesu edukacji, który ma na celu przygotowanie młodych ludzi do aktywnego udziału w społeczeństwie i gospodarce. Jest to także wyraz zaangażowania Unii Europejskiej w rozwijanie kompetencji i potencjału swoich obywateli, co przyczynia się do wzmocnienia konkurencyjności i innowacyjności danego regionu.
Podsumowując, edukacja w Unii Europejskiej jest nie tylko prawem, ale także wielką szansą i odpowiedzialnością. Prawa i obowiązki studenta w Unii Europejskiej stanowią fundamenty, na których buduje się przyszłość. Dlatego ważne jest, aby studenci korzystali z tych możliwości w pełni i dążyli do osiągnięcia swoich celów edukacyjnych.
Źródła:
1. https://www.ehea.info/pid34248/history.html