Autor: r.pr. Marek Konieczny
Uczelnie cechuje duża autonomia, stąd szczegółowe uregulowanie praw studenta, organizacja roku akademickiego i przebieg studiów określane są w aktach wewnętrznych uczelni.
W niniejszym artykule postaram się zwrócić uwagę na najważniejsze dokumenty, z którymi każdy student powinien się zapoznać.
Regulamin studiów – na każdej uczelni akt ten reguluje prawa i obowiązki studenta, w tym prawo do urlopów, usprawiedliwiania nieobecności, indywidualnej organizacji studiów,
przenoszenia i uznawania punktów ECTS, powtarzania zajęć i roku. W regulaminie studiów znajduje się informacja jakie warunki należy spełnić, żeby być dopuszczonym do egzaminu, ile terminów poprawkowych przysługuje studentowi i kiedy ma prawo do egzaminu do komisyjnego. Również w regulaminie studiów znajdują się obowiązki wykładowcy wobec studentów, np. kiedy musi przedstawić warunki zaliczenia zajęć, w jakim terminie powinien sprawdzić prace zaliczeniowe oraz w jakim czasie należy umożliwić wgląd do tych prac studentom. Warto na początku każdego roku akademickiego sprawdzić czy w regulaminie studiów nie doszło do zmian.
Sylabus, karta przedmiotu, regulamin przedmiotu – te dokumenty są różnie nazywane na poszczególnych uczelniach, jednak pełnią tę samą rolę, tj. informowania studentów jaki jest zakres przedmiotu i jakie są warunki jego zaliczenia. Dla każdego przedmiotu, a właściwie zajęć, wykładowcy oddzielnie opracowują te dokumenty i udostępniają studentom przed rozpoczęciem zajęć na stronie uczelni lub w uczelnianym systemie (np. USOS, wirtualna uczelnia itd.). Zgodnie z wskaźnikami jakości kształcenia Polskiej Komisji Akredytacyjnej sylabusy powinny być publicznie dostępne już na etapie rekrutacji na studia.
Program studiów – należy pamiętać, że choć nazwy kierunku mogą być takie same, to wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, które możesz zdobyć mogą różnić się w zależności od programu studiów. Każda uczelnia sama określa program studiów danego kierunku – wyjątek stanowią tzw. kierunki standaryzowane (np. kierunek lekarski), które muszą uwzględniać odpowiednie wytyczne. Odpowiedzi na to jakie efekty uczenia się zdobędziemy na danym kierunku oraz jakie przedmioty będziemy musieli zrealizować znajdziemy w programie studiów. W tym dokumencie znajdziemy również informację ile godzin ma dany przedmiot, w jakiej formie realizowane są zajęcia, czy praktyki są obowiązkowe, a jeśli tak to ile godzin praktyk musimy zrealizować. Ponadto z programu studiów powinno wynikać, na którym roku musimy zrealizować konwersatoria, lektoraty czy zajęcia z wychowania fizycznego, jak i wszystkie inne przedmioty. Dodatkowo program studiów uwzględnia również proponowane specjalności oraz przedmioty obieralne.
Regulamin świadczeń dla studentów – w nim określone są zasady przyznawania stypendium rektora, stypendium socjalnego, stypendium dla osób niepełnosprawnych oraz zapomóg. Z tego regulaminu dowiemy się jakie dokumenty należy przedstawić celem udokumentowania dochodu na osobę w rodzinie i w jakich przypadkach można ubiegać się o zwiększenie stypendium socjalnego. Regulamin zawiera katalog osiągnięć do stypendium rektora wraz z punktacją za każde z nich. Ponadto z regulaminu wynika sposób składania wniosków o powyższe świadczenia, a także wysokość stypendiów lub sposób jej ustalenia.
Opłaty za studia – od roku akademickiego 2019/2020 nie ma już obowiązku podpisywania umów o odpłatności za studia, a wysokość opłat musi być opublikowana na stronie uczelni przed rozpoczęciem rekrutacji na studia i nie może ulec zmianie do końca studiów. Należy przy tym pamiętać, że również na studiach stacjonarnych na uczelni publicznej uczelnia może pobierać opłaty – np. za powtarzanie przedmiotu lub roku.
Organizacja roku akademickiego – najczęściej jest to zarządzenie rektora, które określa terminy sesji, początek i koniec semestru oraz dni wolne od zajęć.
Dodatkowo w uczelni obowiązuje również regulamin samorządu studenckiego, który reguluje zasady funkcjonowania tej organizacji. Jednocześnie uczelnia często tworzy również dodatkowe dokumenty regulujące zasady:
§ realizacji praktyk studenckich;
§ procesu dyplomowania;
§ obowiązujące w specjalistycznych salach;
oraz wiele innych.
Zachęcam zarówno studentów rozpoczynających studia, jak i starszych żaków, do zapoznania się z powyższymi dokumentami na swojej uczelni i bieżącego śledzenia zmian. Pozwoli to uniknąć wielu nieporozumień i znaleźć rozwiązanie w trudnych sytuacjach na studiach.