Autorzy: Agata Andrzejczyk, Jakub Stefaniak
Studenci mają możliwość ubiegania się o wiele form wsparcia w procesie uczenia się. Jedną z nich jest wsparcie materialne. Dostępne są oferty kredytów studenckich oraz kredyty na studia medyczne. Zasady związane z wnioskowaniem o nie oraz konsekwencje związane z takim zobowiązaniem zostały omówione w poniższym artykule.
Kredyt studencki jest jedną z form wsparcia dostępnych dla osób studiujących na wszystkich uczelniach w Polsce. Na samym wstępie należałoby podkreślić i odróżnić go od „kredytu dla studenta”. To określenie można znaleźć zazwyczaj w różnych bankach jako nieuregulowana prawnie forma wsparcia studentów, której warunki określa podmiot go udzielający lub w języku potocznym, komercyjnym. Informacje na temat kredytu studenckiego są zawarte w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (dalej: “Ustawa”), począwszy od artykułu 98.
O kredyt studencki może ubiegać się każda osoba studiująca, która nie ukończyła 30 roku życia i wykaże, że dochód na osobę w rodzinie jest nie wyższy niż kwota ustalona przez Ministra Edukacji i Nauki. Na rok akademicki 2023/2024 maksymalny dochód wnioskodawcy może wynosić 3 500 złotych. Kredyt może zostać udzielony tylko raz, na okres nie dłuższy niż 6 lat. Co ważne – w przypadku ukończenia studiów pierwszego stopnia i podjęcia studiów drugiego stopnia lub jednolitych magisterskich w okresie nie dłuższym niż 2 lata kredy może być wypłacany bez konieczności ponownego składania wniosku. Za udzielenie kredytu odpowiada bank lub spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa (tzw. SKOK), które zawarły odpowiednią umowę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego.
Na możliwość uzyskania kredytu studenckiego nie ma wpływu otrzymywanie świadczeń stypendialnych. Jest on dostępny przez cały rok i wypłacany przez okres do 10 miesięcy roku akademickiego, w miesięcznych transzach. Wysokość uzyskanego kredytu oraz miesięcznych transz jest określana przez osobę wnioskującą. Może wynosić 1000, 800, 600 lub 400 złotych.
Wypłata kredytu może zostać wstrzymana w przypadku, gdy osoba studiująca przestanie być studentem w wyniku skreślenia z listy studentów lub ukończenia studiów. Kredyt nie jest wypłacany również w momencie podjęcia urlopu lub innej przerwy przez osobę studiującą oraz w przypadku zawieszenia w prawach studenta, co powinno być określone w regulaminie studiów. Jeżeli ujawnione zostaną zatajone przez wnioskodawcę informacje, mające wpływ na udzielany kredyt, bank lub kasa spółdzielcza wypowiadają umowę i żądają spłaty z dniem upływu terminu wypowiedzenia.
Jak każdy kredyt – i ten należy spłacić. Warunki spłaty są korzystne dla osób studiujących, tak aby absolwent wchodzący na rynek pracy nie musiał się tym martwić od razu po uzyskaniu dyplomu. Kredytobiorca ma czas na podjęcie pracy i ustabilizowanie sytuacji finansowej. Zwrot pożyczonej kwoty następuje 2 lata po ukończeniu studiów, a liczba rat stanowi dwukrotność liczby wypłaconych transz. Spłacać kredyt można wcześniej, a liczba rat może być zmniejszona na wniosek kredytobiorcy.
Istnieje również możliwość umorzenia kredytu. O częściowe umorzenie wnioskować mogą osoby, które uzyskały wyróżniający wynik ukończenia studiów lub są w szczególnie trudnej sytuacji życiowe. Całościowe umorzenie może zostać przyznane w przypadku, kiedy doszło do trwałej utraty przez kredytobiorcę zdolności do spłaty zobowiązań, braku prawnych możliwości dochodzenia roszczeń do kredytobiorcy lub śmierci kredytobiorcy. Za umorzenie kredytu odpowiada minister lub instytucja udzielająca kredytu, w zależności od przypadku.
Kredyt studencki cieszy się dużym powodzeniem. Od 25 lat udzielono go ponad 400 tysiącom studentów. W 2022 roku banki zawarły 1280 umów kredytowych ze studentami i doktorantami, rok wcześniej było ich 1910, natomiast w 2020 roku 1572. Najpopularniejszą opcją była transza w wysokości 1000 złotych, na drugim miejscu 800 złotych, a na trzecim 600 złotych. Kredyt posiada korzystne warunki, dzięki czemu wydaje się on lepszy dla osób studiujących w porównaniu z kredytem gotówkowym. Wynika to ze względnie niskiego oprocentowanie, możliwości odroczenia spłaty kredytu oraz częściowego umorzenia. Należy jednak pamiętać, że przed złożeniem wniosku o kredyt studencki należy dokładnie zapoznać się ze wszystkimi dokumentami, przeanalizować swoje możliwości finansowe oraz wydatki.
Oprócz opisanego wyżej kredytu, o który może wnioskować każdy student, Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 marca 2022 r. w sprawie kredytów na studia medyczne wprowadziło nową szansę dla studentów kierunku lekarskiego.1 . Utworzona została droga umożliwiająca zaciągnięcie kredytu na uiszczenie opłat za kształcenie w trybie niestacjonarnym. Obecnie wysokość czesnego dla tej grupy studentów wynosi od 46000 do 53200 zł.2 .Są to bardzo wysokie kwoty, które mogą być przyczyną rezygnacji z podjęcia studiów.
Wspomniane Rozporządzenie Ministra Zdrowia otworzyło możliwość wnioskowania o kredyt na preferencyjnych warunkach. Warto jednak być dobrze przygotowanym do podjętego zobowiązania oraz posiadać wiedzę o korzyściach i wadach takiej decyzji. Pokonanie bariery finansowej oraz uzyskanie dyplomu ukończenia studiów wydają się być niewątpliwym plusem, jednak należy rozważyć w jaki sposób kredyt należy spłacić oraz co dzieję się w przypadku, gdy nie uzyskamy zaliczenia roku, skorzystamy z urlopu lub zdecydujemy się wnioskować o skreślenie z listy studentów. Głównym celem kredytu jest wsparcie dostępu do odpłatnego kształcenia oraz podjęcie deficytowych specjalizacji po ukończeniu studiów.
Od czasu wprowadzenia takiego udogodnienia, na wielu uczelniach, wraz z początkiem roku akademickiego przeprowadzane są szkolenia z przedstawicielami banku, który ma możliwość udzielania takiego kredytu. Tym bankiem jest Pekao SA, co wynika z ustaleń w ramach Funduszu Kredytowania Studiów Medycznych udzielanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego.3 . Udział w takim spotkaniu to dobra szansa dla osób wahających się, podczas niego mają oni szansę omówić konkretną sytuację życiową wnioskującego. Możliwe jest także ubieganie się o spotkanie z doradcą w ramach formularza dostępnego na stronie internetowej banku.
O kredyt zawnioskować studenci kierunku lekarskiego w trybie niestacjonarnym prowadzonym w języku polskim, bez względu na fakt czy studiują na uczelniach publicznych czy prywatnych. Co ważne, o kredyt ubiegać mogą się zarówno studenci rozpoczynający studia, ale także ci studiujący a latach wyższych. Różnica polega na okresie, podczas którego można być beneficjentem kredytu. Wynosi on maksymalnie 6 lat. Dlatego studenci rozpoczynający pobieranie kredytu od pierwszego roku zapewnione będą mieli finansowanie całego toku studiów. W przypadku lat wyższych kredyt można otrzymać od roku złożenia wniosku do ukończenia studiów. Przy wnioskowaniu o kredyt nie ma znaczenia ile lat posiadacie, kryterium to nie jest brane pod uwagę. Korzystanie z kredytu nie jest także ograniczone jedynie do obywateli polskich. Cudzoziemcy spełniający powyższe warunki mogą być beneficjentami.
Ze względu na to, że kredyt ten nie jest oparty na warunkach komercyjnych, przy rozpatrywaniu wniosków nie ma znaczenia zdolność kredytowa jaką posiadacie, poręczenia dokonuje tu Bank Gospodarstwa Krajowego. Istotna jest natomiast wiarygodność kredytowa, czyli informacje w jaki sposób spłacane były poprzednie zobowiązania, jeśli były podjęte. Transze kredytu nie są przekazywane na prywatny rachunek, trafią bezpośrednio z banku na dedykowany numer konta uczelni. Oprocentowanie kredytu jest dużo bardziej korzystne niż w przypadku kredytów komercyjnych. Wynosi ono nie więcej niż 2 punktów procentowych + 1,2 stopy redyskontowej weksli Narodowego Banku Polskiego. Wartość ta jest zmienna i może różnić się między latami.
Maksymalna wysokość kredytu w rozliczeniu semestralnym ogłaszana jest co roku przez Ministra Zdrowia. Warto dodać, że kredyt może zaciągnięty być na mniejszą kwotę. W przypadku gdy kwota opłat przekracza wysokość kredytu dla danego semestru konieczne jest dopłacenie różnicy z własnej kieszeni.
Przy składaniu wniosków potrzebujemy dowodu tożsamości, zaświadczenia z uczelni o kierunku i trybie na jakim studiujemy wraz z informacją o wysokości czesnego. Wniosek najpóźniej możemy złożyć w terminie do 21 dni od dnia rozpoczęcia semestru. Oznacza to, że w ciągu roku akademickiego dwukrotnie mamy taką szansę. Wniosek składamy raz na okres całych studiów, musimy jednak raz w semestrze dostarczyć opisane wyżej zaświadczenie od uczelni. W przypadku braku jego złożenia bank wzywa do przedstawiania takiego dokumentu. Brak spełnienia żądania skutkuje wypowiedzeniem kredytu oraz koniecznością natychmiastowej spłaty więc jest to bardzo istotna kwestia.
W momencie ukończenia studiów do wyboru są dwie możliwości. Pojawia się konieczność spłaty, która rozpoczyna w miesiącu następującym po upływie 12 kolejnych lat liczonych od dnia ukończenia studiów i dokonywana jest co miesiąc.
Spłatę możemy dokonać wcześniej. Wystarczy zgłosić taką potrzebę do banku. Spłata kredytu może zostać zawieszona na okres 12 miesięcy. Druga możliwość to umorzenie, które nakłada obowiązek pracowania w publicznej ochronie zdrowia przez 10 lat w okresie 12 lat od ukończenia studiów i otrzymania w ciągu 12 lat tytułu specjalisty w obszarze deficytowym. Warto jest na bieżąco śledzić listę specjalizacji priorytetowych, ponieważ jest ona zmienna. Umorzenie może nastąpić także w wyniku trudnej sytuacji życiowej lub kontynowania szkolenia specjalizacyjnego w okresie dłuższym niż określone 12 lat. Wniosek o umorzenie składany jest nie wcześniej niż 30 dni przed planowym rozpoczęciem spłaty zobowiązania. Takie rozwiązanie daje nam czas na podjęcie decyzji po ukończeniu studiów.
Decyzja o podjęciu kredytu na studia medyczne oraz kredytu studenckiego to poważne zobowiązania finansowe. Warto skonsultować się w tym zakresie z doradcą bankowym oraz wziąć udział w spotkaniach organizowanych na uczelniach.
Bibliografia: